MZ opublikował zalecenia dotyczące opieki nad uczniami m.in. z anafilaksją i astmą oskrzelową

Zgodnie z dokumentem, w celu zapewnienia właściwej opieki nad uczniami przewlekle chorymi lub z niepełnosprawnością, w szkole pielęgniarka środowiska albo higienistka szkolna współpracuje z lekarzem POZ, rodzicami, pełnoletnimi uczniami oraz dyrektorem i pracownikami szkoły.

W celu zapewnienia uczniowi podczas pobytu w szkole odpowiedniej opieki, odżywiania oraz stosowania adekwatnych do rozwoju psychoruchowego sposobów postępowania, rodzic przekazuje dyrektorowi szkoły uznane przez niego za istotne dane o stanie zdrowia, stosowanej diecie i rozwoju psychofizycznym ucznia. Natomiast podawanie leków podczas pobytu ucznia w szkole przez pracowników szkoły może odbywać się wyłącznie za ich pisemną zgodą oraz na podstawie upoważnienia przez rodzica.

Odnosząc się do przyczyn anafilaksji wskazano pokarm, leki, użądlenie przez owady błonkoskrzydłe oraz wysiłek fizyczny. Wśród objawów wymieniono: zaczerwienienie skóry lub pokrzywka; silny świąd dłoni, stóp i całego ciała; napad kaszlu; obrzęk w gardle; obrzęk języka; duszność; świszczący oddech; brak kontaktu oraz utratę świadomości.

Zgodnie z zaleceniami zapisanymi w obwieszczeniu, w przypadku wystąpienia anafilaksji w pierwszej kolejności należy wezwać zespół ratownictwa medycznego oraz powiadomić rodzica ucznia. Natomiast w przypadku pojawienia się co najmniej 2 objawów, w miarę dostępności należy podać autowstrzykiwacz lub ampułkostrzykawkę z adrenaliną w przednioboczną powierzchnię uda w 1/3 jego górnej części. W obwieszczeniu ministra zdrowia zapisany został dokładny opis użycia zarówno adrenaliny we wstrzykiwaczu, jak i adrenaliny w ampułkostrzykawce.

Kolejnym krokiem jest uważne obserwowanie ucznia, a po podaniu adrenaliny sprawdzenie, czy posiada on przy sobie inne leki przepisane przez lekarza do podania w przypadku wstrząsu anafilaktycznego. "W przypadku braku reakcji na podaną adrenalinę należy podać drugą i trzecią dawkę adrenaliny domięśniowo w odstępach 5–15 minutowych" - podkreślono.

Wśród przyczyn astmy oskrzelowej MZ wymieniło narażenie na alergeny (kurz, zwierzęta), wysiłek fizyczny, zanieczyszczenie powietrza, infekcję oraz różnice temperatur powietrza. Objawy to natomiast męczący, suchy kaszel; świszczący, głośny oddech; przyspieszenie oddechu; trudności w oddychaniu, uczucie ucisku w klatce piersiowej; trudności w mówieniu z powodu skróconego oddechu; poruszanie skrzydełkami nosa przy oddychaniu; nadmierne ruchy klatki piersiowej przy oddychaniu oraz sine usta, paznokcie.

Podobnie jak w przypadku napadu anafilaktycznego pierwszym krokiem jest wezwanie zespół ratownictwa medycznego oraz powiadomienie rodziców ucznia.

"Pozwól uczniowi odpocząć i przyjąć dowolną pozycję ciała ułatwiającą oddychanie. Nie zmuszaj ucznia do położenia się (w czasie napadu duszności zazwyczaj dziecko woli siedzieć i podpierać się rękami). Zachowaj spokój i zachęcaj ucznia do spokojnego oddychania" - podkreślił resort.

Wskazane jest dalsze obserwowanie ucznia, a także sprawdzenie czy posiada on przy sobie leki przepisane przez lekarza do podania w napadzie astmy. "Jeżeli brak jest dokładnych zaleceń, w miarę dostępności podaj uczniowi 2 wdechy salbutamolu (100 mcg/dawkę) bezpośrednio z inhalatora albo przez komorę pośrednią z maską lub ustnikiem w odstępie 10–20 sekund. Co 10 minut oceniaj stan ucznia, jeżeli duszność się nie zmniejsza, w miarę dostępności podaj kolejne 2 wdechy salbutamolu i powtarzaj tę procedurę aż do przybycia zespołu ratownictwa medycznego" - wskazano w dokumencie.

Objawy alergicznego nieżytu nosa występują po ekspozycji na uczulający alergen, np. w sezonie kwitnienia drzew i traw, na początku sezonu grzewczego (uczulenie na kurz), a także w sytuacji obecności w klasie osoby posiadającej w domu silnie uczulające zwierzęta. W przypadku nagłych objawów alergicznego nieżytu nosa i ewentualnie towarzyszącego zapalenia spojówek, w miarę dostępności należy zastosować jedną dawkę leku przeciwhistaminowego w formie syropu, kropli lub tabletek.

W obwieszczeniu MZ opisano także postępowanie w razie wystąpienia nasilenia objawów atopowego zapalenia skóry. "Zaostrzenie AZS objawia się zaczerwienieniem, zmianami skórnymi i silnym świądem skóry. W trakcie zaostrzenia choroby uczeń może uporczywie się drapać, mieć problemy z koncentracją uwagi, może wydawać się rozdrażniony i nadruchliwy" - wyjaśnił resort.

W razie wystąpienia nasilenia należy zapewnić uczniowi odpowiednie warunki do smarowania ciała emolientem, unikać sytuacji, w których może dojść do spocenia lub nadmiernego przegrzania skóry ucznia, a jeżeli jest to możliwe zapewnić uczniowi warunki do umycia ciała i zastosowanie emolientu po zajęciach wychowania fizycznego. Oprócz tego należy skonsultować z rodzicami oraz w porozumieniu z lekarzem opiekującym się uczniem zakres prac plastycznych lub prac ręcznych w narażeniu na potencjalne alergeny kontaktowe.

W przypadku zaostrzenia AZS lub nasilenia świądu w przebiegu AZS nauczyciel w miarę dostępności może podać leki według zaleceń lekarza prowadzącego, zgodnie z informacją uzyskaną od rodziców ucznia.

Jeśli u ucznia wystąpi pokrzywka, nauczyciel powinien postępować według zaleceń lekarza prowadzącego, zgodnie z informacją uzyskaną od rodziców. Zalecenia mogą różnić się zależnie od rodzaju pokrzywki przewlekłej zwłaszcza w przypadkach pokrzywki fizykalnej.

W dalszych krokach zalecane jest usunięcie lub przerwanie kontaktu z czynnikiem podejrzanym o wywołanie epizodu pokrzywki, zmierzenie temperatury, a w przypadku pojawienia się objawów pokrzywki, w miarę dostępności podanie 1 dawki leku przeciwhistaminowego w formie syropu, kropli lub tabletek.(PAP)

Autorka: Aleksandra Kiełczykowska